ขบวนการ เหนือพันธุกรรม (Epigenetic Changes)
ความรู้ทางพันธุศาสตร์ด้าน Epigenetic Changes หมายถึง ขบวนการเหนือพันธุกรรม ที่มีผลมาจากการเลือกดำเนินชีวิต ตั้งแต่การเลือกอาหาร อากาศ ถิ่นที่อยู่อาศัย สิ่งแวดล้อม ส่งผลกระทบให้มีการเปลี่ยนแปลง ในด้านการแสดงออกของยีน คือเป็นการยับยั้งการแสดงออกของยีนนั้นๆ โดยไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงของลำดับดีเอ็นเอในยีนนั้นๆ
การควบคุมการแสดงออกในลักษณะนี้ อาจสามารถคงอยู่ได้ หลังการแบ่งเซลล์คงอยู่ข้ามไปสู่ สิ่งมีชีวิตรุ่นลูก และรุ่นต่อๆ ไปได้ จึงเป็นปัจจัยอื่นอีก ที่นอกเหนือจากพันธุกรรม ที่ทำให้ยีนแต่ละยีนแสดงออก เปลี่ยนแปลงไปจากที่ควรเป็น ซึ่งกลไกนี้ เกิดขึ้นโดยที่เซลล์เอง มีกระบวนการที่ทำให้ยีนบางยีนทำงาน และยีนบางยีนไม่ทำงาน ได้ (Histone modification) ดังนั้น แม้ว่า เราจะมาจากครอบครัวที่มีโรคมาก เช่น
แค่เราปรับ ก็กลับมาสุขภาพดี
โรคเบาหวาน มะเร็ง แค่เราปรับเปลี่ยน เลือกการดำเนินชีวิต ดูแลตัวเองให้ดี ก็สามารถเปลี่ยนกลับมามีสุขภาพดี มีชีวิตที่ดี เหนือพันธุกรรมของเราได้ โดยสรุปลองยึดหลักปรับเปลี่ยน การดำเนินชีวิตพื้นฐานง่ายๆ ตามแนวทางที่กล่าวมาแล้วข้างต้น ตั้งแต่วันนี้ เพื่อการมีชีวิตยืนยาวอย่างมีคุณภาพ สุขภาพดี ไม่มีโรค (Simple steps you can take to ensure a long healthy life span) ได้แก่
- กินน้อยๆ ( Caloric restriction)
- นอนหัวค่ำ หลับให้สนิท 7-8 ชม ให้ได้ทุกคืน (Sleep 7-8hours a night )
- ไม่สะสม ความเครียด ปล่อยวาง ลดละเลิก ซึมเศร้า ( Avoid stress and depression)
- ออกกำลังกาย สม่ำเสมอ วันละครึ่งชม ( Exercise at least 30 minutes daily) ลดความเสียงสมองเสี่อม
- จำกัดกิจกรรมที่อาจเป็นอันตราย เสี่ยงโดยไม่จำเป็น ( Limit harmful fit)
- ควบคุมน้ำหนักให้ต่ำกว่าเกณท์ (Keep your weight at 5% below IBW) IBW = ideal body weight รอบเอวน้อยกว่าครึ่งของความสูง
- งดยาแก้อาการทั้งหลาย แก้ปวด ลดไข้ แก้เคล็ดยอก ปวดเมือย รวมทั้งยาปฏิชีวนะที่ไม่จำเป็น (Avoid all unnecessary symptomatic drugs such as: Analgesic-NSAID-Antibiotic-Antispasmodic etc.)
- ดื่มน้ำสะอาด วันละ 8-10 แก้ว ( Drink 8—10 ounce glasses of purified or bottle water )
- ให้ร่างกายได้สัมผัสแสงแดดบ้าง (Expose to Sun light) ผิวหนังที่ได้รับแสงแดด โดยเฉพาะในช่วงแดดจัด เวลา 10-14 น. โดยประมาณ ที่มักมีลำแสงชนิด UVB ลงมา บนพื้นโลก ผิวหนังสามารถเปลี่ยนเป็น วิตามิน D ช่วยเพิ่มภูมิต้านทานต่อต้านมะเร็ง และถอดรองเท้า สัมผัสพื้นดิน พื้นหญ้าตามธรรมชาติบ้าง
- ไม่ดื่มสุราปริมาณมาก เพราะ มีผลร้ายต่อสมอง (Consume little alcohol. It is neurotoxic)
- ไม่สูบบหรี่ มีผลทำให้ฟันดำและมีกลิ่นปาก (Don’t smoke. It stain your teeth and smell bad)
- เมื่ออายุ เกิน 55 ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ อาจพิจารณาให้เสริมโฮรโมนที่จำเป็น ( At 55 or older, consider hormone replacement therapy)
- ใช้รถคันใหญ่ขับขี่ ปลอดภัย (Drive a big car)
- คิดและบอกกับตัวเองว่ายังหนุ่มสาว เพราะมีผลสะท้อนทั้งทางสรีระ และจิตวิทยาต่อร่างกาย (Think young. It is a state of physiology).
- มีความมั่นใจในตัวเอง ว่าทำได้ อย่ายอมจำนน ว่า ”แก่แล้ว” ต้องพัฒนาต่อเนื่อง ตามที่กล่าวข้างต้น ( Do not accept “just getting old” )
ท่านอาจลองปฎิบัติตามดู จะพบความเปลี่ยนแปลงในสุขภาพร่างกายของท่าน แล้วอย่าลืมบอกต่อคนที่ท่านรักนะคะ
สรุป
การเปลี่ยนแปลงทางเหนือพันธุกรรม (Epigenetic Changes) แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการเลือกดำเนินชีวิตที่มีสุขภาพดี ซึ่งสามารถส่งผลต่อการแสดงออกของยีน และสุขภาพโดยรวมได้ แม้จะมีประวัติครอบครัวที่มีโรคประจำตัว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน สามารถนำไปสู่การมีชีวิตที่ยืนยาวและมีคุณภาพได้
เนื้อหาโดย
ผศ.(พิเศษ) ดร.พญ.สุนิสา ไทยจินดา (อจ.หมอหน่อย)
ว.11278
- แพทย์วุฒิบัตรตจวิทยา (ผิวหนัง)
- ปริญญาเอก สาขาเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ